Kanal Tedavisi

Endodonti, kanal tedavilerinin yapıldığı bilim dalıdır. Diş tedavi işlemleri arasında en çok korkulan tedavi genellikle kanal tedavisidir. Ancak günümüzde gelişen teknoloji sayesinde kanal tedavisi, lokal anestezilerle ağrısız bir şekilde canlı dişlerde tek seansta, canlılığını kaybetmiş dişlerde ise genellikle iki seansta yapılmaktadır.

Diş Anatomisi

Dişin ağızda görünen kısmına kuron, ağızda görünmeyen ve kemikte kalan kısmına ise kök adı verilir. Dişimiz birkaç katmandan oluşur. Kuronun dış kısmı yani ağzımızda görülen kısmına mine adı verilir. Mine, vücudumuzdaki en sert dokulardan biridir. Sement tabakası dişlerimizin kök kısmını diş etinin altında kaplar ve etrafı kemikle çevrilidir. Mine ve sement tabakalarının altında da dentin tabakası bulunur. Dentinin özelliği dişin en büyük tabakasıdır ve mine tabakasından farklı olarak sinir uçları içerir. Bu özelliği ile ağrı mekanizmasında rol oynar.

Dentin tabakasının altında dişin pulpası bulunur. Bu kısım dişin damarlarını ve sinirlerini içerir. Pulpa, dişin sürmesi ve gelişmesi sırasında önemli bir rol oynar. Aynı zamanda ağrı mekanizmasını ve dişlerimizin sürmesinden sonra dişlerimizin karşılaştığı sorunları iletir.

Pulpa Nasıl İltihaplanır?

Her insanın ağız boşluğunda bakteri vardır. İstenmeyen durumlar oluşmadıkça zarar vermezler. Bakteriler, aldığımız birçok gıda ile birleşerek ağzımızda asit oluşumuna neden olur. Bu asitleri ağzımızdan uzaklaştıramazsak bu maddeler diş minesine zarar verir ve mine tabakasında çürümeye neden olur. Mine üzerindeki çürükler tedavi edilmezse mine tabakasının altındaki dentin tabakasına geçer. Dentin tabakası bizi ağrı ile uyarsa da çürük tekrar tedavi edilmezse bu sefer mikroorganizmalar pulpaya doğru hareket eder. Bu sırada pulpa da kendini korumak için çeşitli yolları harekete geçirir. Bu yollardan biri bizi acıyla uyarmaktır. Ancak dişlerimizi tedavi ettirmezsek bir süre sonra mikroorganizmalar pulpadaki damar ve sinirleri tahrip ederek iltihaba neden olurlar.

Pulpadaki iltihaplanmanın bir başka yolu da travmadır. Dişe gelen bir darbe, diş köküne giren damar ve sinirlerin kök ucundan kopmasına neden olarak dişin canlılığını kaybetmesine neden olabilir. Bu durumda herhangi bir şekilde mikroorganizmaların eklenmesi pulpanın iltihaplanmasına neden olur.

Pulpanın enfekte olmasının bir başka yolu da diş çevresinde uzun süreli periodontal (diş eti ve çevresi) hastalığın varlığıdır.

Bir dişin enfekte olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Dişte soğuk ve sıcak yiyecek ve içeceklere karşı artan aşırı ağrı ve hassasiyet, yemek yerken ağrı, iltihaplanmanın başlamasının habercisidir. Yine dişlerdeki aşırı renk değişimleri iltihap belirtisi olarak algılanabilir. Bunların dışında çürüğün pulpaya ulaştığı ancak tedavi edilmeyen dişlerde enfeksiyon kök ucundan çene kemiğine ulaşır ve yüzde küçük veya büyük şişliklere neden olabilir. Bu durumda enfeksiyonla mücadelede diş hekiminin yaptığı işlemlere ek olarak antibiyotik kullanımı uygundur. Genel inanış, şişmiş bir yüz oluşturan dişin şişkinlikten sonra çekilmesi gerektiğidir. Ancak bu çok eski bir düşüncedir. Bu kadar büyük enfeksiyonlara neden olan dişler bile kanal tedavisi ile ağızda tutulabilir ve bu diş aynı zamanda sağlıklı diş gibi yıllarca size hizmet edebilir.

Kanal tedavisi aşamaları

• Radyografi alarak problemli dişin belirlenmesi.
• Diş canlı ise dişlerdeki ve çevre dokulardaki hassasiyeti gidermek için lokal anestezi yapılır.
• Dişin mine ve dentin tabakalarındaki çürüklerin temizlenmesi ve pulpaya ulaşacak boşluk yaratılması.
• Lastik bir örtü takarak dişi izole etmek.
• Elektronik aletler kullanılarak çalışma uzunluğunun belirlenmesi ve radyografi ile onaylanması.
• Döner alet sistemleri ve çeşitli kanal dezenfektanları kullanılarak kök kanalındaki enfekte dentin tabakalarının ve mikroorganizmaların yok edilmesi ve uzaklaştırılması.
• Kanal tedavisine başlarken diş canlı değilse, kanala yerleştirilecek kanal antiseptiği ile belirli bir süre beklenip bir sonraki görüşmede kök kanının doldurulması.

Kanal tedavisi sonrası diş çevre dokulardan kesilir, enfeksiyon tekrar oluşmaz ve dişin çevre dokularında herhangi bir hasar varsa onarılması amaçlanır.

Kanal tedavisi sonrası özellikle canlı dişlerin tedavisinden sonra dişte birkaç gün katlanabilen ağrı veya dişe bastırıldığında ağrı olabilir. Kanal tedavisi sonrası oluşan normal bir ağrıdır. Kanal tedavisi ile dişin biraz korunması ile kısa sürede yok olur. Günümüz için doğru tedavi yönteminin uygulandığı kanal tedavilerinde başarı oranı %90'lara ulaşmaktadır.